Echt luisteren naar de publieke ruimte. Dat is waar we volgens Nanneke van der Heijden en Mark Verhijde in 2021 niet onderuit komen.
Corona heeft ervoor gezorgd dat we de buitenruimte – veelal te voet – op een andere manier gebruiken en benutten. Met het oog op de grote ruimtelijke verdelingsvraagstukken die op ons afkomen, is het daarom meer dan ooit belangrijk daar nu oor voor te hebben.
Ruimteconflicten
De druk op de publieke ruimte wordt de komende jaren alleen maar groter. Vanuit de energietransitie willen we windmolens en zonnevelden. Voor onze gezondheid hebben we speel- en beweegplekken nodig. De woningmarkt schreeuwt om meer woonruimte. We maken ruimte voor water en bevorderen biodiversiteit met bijvoorbeeld minibossen. Tegelijkertijd willen we voorzieningen snel en gemakkelijk kunnen bereiken en ons prettig voelen in de publieke ruimte. Ruimteconflicten doemen op en vragen om slimme oplossingen. Hoe komen we daar uit? Echt luisteren naar wat de publieke ruimte te vertellen heeft, helpt.
Echt luisteren
Heel vaak luisteren we uit gewoonte. We horen dan bekende geluiden zoals kadastrale gegevens, plattegronden van kabels en leidingen of de loop van watergangen. We luisteren ook van buitenaf. Dan nemen we objectief waar wat er gebeurt en passen we ons oordeel daarop aan. Zoals wanneer we het aantal passanten of parkeerplekken tellen of wandelpaden in kaart brengen.
Minder vaak luisteren we met hart en gevoel. Dat betekent dat we ons moeten begeven in de openbare ruimte om zelf waar te nemen en te ervaren. Luisteren naar olifantenpaadjes, afgetrapte veldjes, hangplekken, ommetjes of afvalbakken die uitpuilen van de mondkapjes. En verbindend luisteren reikt al helemaal ver. We gunnen ons weinig ruimte voor empathy walks en stadstruinsafari’s of om te luisteren naar de joelende kinderen in de speeltuin of de verstilling van wuivende veldbloemen in de bermen.
Nieuwe geluiden
De publieke ruimte is altijd al vol geluiden die we niet direct horen. Meestal omdat ze te voet gaan en vaak omdat ze in hun eigen bubbel zitten. Nachtelijke droppings, Pokémon-go zoektochten, stappentellers, pelgrimstochten, wandelmaatjes, hondenuitlaatservices, stille tochten, urban sports en wandelchallenges. Door de coronacrisis wordt de openbare ruimte met nieuwe voeten betreden. De publieke ruimte is ineens de nieuwe kroeg, vergaderruimte, sportschool, kantine, buurthuis en meditatieklas ineen. Dat zijn nog meer geluiden waarnaar we moeten luisteren om de conflicterende ruimtelijke opgaven tot een goed einde te brengen.
Echt luisteren is niet makkelijk maar heel hard nodig. Het betekent dat je ruimte geeft aan de story-telling van de publieke ruimte. En dat je ruimte maakt bij jezelf om aandacht te hebben voor nieuwe verhalen en geluiden. Daardoor doe je inspiratie en inzichten op en krijg je oor voor zaken die je niet eerder hoorde. Open en empathisch luisteren creëert openheid bij jezelf en bij je medeluisteraars. Zo verbind je mensen, activiteiten, kansen met fysieke plekken. Daarmee stel je nieuwe agenda’s op voor de toekomst van de publieke ruimte. Luister echt en maak je beste project ooit!
Nanneke van der Heijden en Mark Verhijde zijn participatie-professionals en auteurs van het Expertboek ‘In 10 stappen beter in burgerparticipatie – luister echt naar bewoners en realiseer je beste project ooit.
